het orthodoxe christendom is de heersende religie in Griekenland. De religie en de staat zijn formeel verdeeld, zoals in de grondwet wordt beweerd. Toch identificeert ongeveer 90% van de Griekse bevolking zich als Orthodox christen. Daardoor is religie nog steeds een fundamentele pijler van de Griekse natie.

enige geschiedenis

met de term “Grieks-Orthodoxe Kerk” verwijzen we naar verschillende kerken van de Oosterse Orthodoxie. Ze delen allemaal de gemeenschappelijke erfenis van het Byzantijnse Rijk, en hun liturgie is in “Koine” (gemeenschappelijk) Grieks, de taal van het rijk.In 1054 scheidde de Oosters-Orthodoxe Kerk zich van de Rooms-Katholieke Kerk met het zogenaamde “Grote Schisma”. Een van de belangrijkste redenen was het geschil over de rol van de Romeinse paus. Inderdaad, het hoofd van de Grieks-Orthodoxe Kerk wordt beschouwd als Jezus Christus. De Patriarch van Constantinopel is slechts een “eerste onder gelijken”, niet het hoofd zoals de Romeinse paus. De verschillende kerken zijn autocefaal (ze heersen zelf), maar ze zijn verenigd in gemeenschap met elkaar. Een eigenaardig kenmerk van de Oosterse Orthodoxie is de verering van de iconen van de Heiligen (“iconografie”) en de uitgebreide verering van de Maagd Maria.

de Kerk van Griekenland

de kerk van Griekenland is de tak van de Griekse Orthodoxie die heerst over het Griekse grondgebied sinds 1833. Het erkent de jurisdictie van de Patriarch van Constantinopel, maar zijn formele “leider” is de aartsbisschop van Athene.

het voorrecht van de Orthodoxie als de “heersende religie” van het land heeft vele gevolgen. De Griekse staat betaalt de salarissen en pensioenen van de leden van de geestelijkheid. De percentages van deze betalingen zijn vergelijkbaar met die van leraren. Het canonieke recht van de kerk heeft officiële erkenning als het gaat om het bestuur van de kerk zelf. Religieuze huwelijken en dopen hebben dezelfde juridische waarde als de burgerlijke. Alle studenten die officieel als Grieks-Orthodox worden beschouwd, moeten godsdienstlessen op school volgen. Het “Ministerie van Nationaal Onderwijs en Religieuze Zaken” is verantwoordelijk voor alle zaken die betrekking hebben op de relatie tussen staat en Kerk.
zo ‘ n diepe verbinding tussen onderwijs en religie maakt de effectieve “scheiding” tussen staat en Kerk zeer twijfelachtig. Elke vorm van bekering in een educatieve context met betrekking tot een andere religie dan de orthodoxe is verboden.

een vroom land

in de laatste jaren hebben de jongere generaties beweerd dat ze afgedwaald zijn van de leer van de kerk. Zij beschouwen de regels en dogma ‘ s als verouderd en niet passend bij de moderne samenleving. Toch lijkt het grootste deel van de bevolking vrij toegewijd te zijn.

het komt niet zelden voor dat de meeste passagiers op een bus in een grote Griekse stad het kruisteken maken bij het zien van een kerk. Gezien de frequentie van kerken in Athene of Thessaloniki, is het een nogal fysiek uitdagende prestatie. Een toevallige bezoek aan een willekeurige kerk zal genoeg zijn om veel toegewijde kussen van de iconen van de heiligen te zien. In tijden van een wereldwijde pandemie die het leven eist van veel mensen over de hele wereld, is zo ‘ n aanblik nogal verrassend.

enkele dubieuze uitspraken

de macht en invloed van de Grieks-Orthodoxe Kerk zijn onmiskenbaar. Met zo ‘ n belangrijke impact op zoveel niveaus van de samenleving komt grote verantwoordelijkheid. De tussenkomst van de kerk in het onderwijssysteem maakt het mogelijk toekomstige generaties vorm te geven. Zelfs nu houdt het grootste deel van de Griekse bevolking de meningen van de geestelijkheid hoog. Met dat in het achterhoofd, zijn sommige uitspraken van sommige leden van de geestelijkheid nogal bijzonder.

In 2020 nam het bestuur van de Orthodoxe Kerk een standpunt in tegen yogapraktijken. Zij verklaarden dat dergelijke praktijken “geen plaats hebben in het leven van christenen”. Een dergelijke verklaring is het antwoord geweest nadat de Griekse media openlijk yoga hebben aanbevolen om stress te bestrijden tijdens de coronapandemie. Slechts enkele maanden daarvoor, in de eerste fasen van de pandemie, verdedigde hetzelfde regerende orgaan de religieuze praktijk van de Eucharistie. Een dergelijke praktijk omvat het delen van een gemeenschappelijke lepel, wat een hoog risico op infectie met zich meebrengt. Toch beweerde de kerk dat de ziekte niet op die manier kon overbrengen.

“gelovigen van alle leeftijden weten dat de komst om de heilige communie te ontvangen, zelfs in het midden van een pandemie, zowel een praktische bevestiging van zelf-overgave aan de levende God als een krachtige manifestatie van liefde is”

Heilige Synode van de Grieks-Orthodoxe Kerk. Meer en meer Grieken protesteerden tegen de absurditeit van dergelijke beweringen. Onlangs werd een bisschop van Cyprus geconfronteerd met politieonderzoek nadat hij beweerde dat “homoseksualiteit te wijten is aan abnormale seksuele praktijken tijdens de zwangerschap”.Nu de moderne Griekse samenleving voortdurend verandert, zal de Orthodoxe Kerk haar rol daarin moeten herdefiniëren. Als het niet bijhoudt, met de tijd, zal het waarschijnlijk enige betekenis of belang verliezen.